خواص زیتون و مزایای آن برای سلامتی

زیتون (Olive) میوه‌ای است سرشار از مواد مغذی و خواص شگفت انگیز برای بدن. از جمله خواص میوه زیتون می‌توان به مقابله با پوکی استخوان، جلوگیری از سرطان، جلوگیری از حساسیت، درمان کم خونی، کاهش التهاب ،محافظ پوست و مو (به دلیل وجود آنتی اکسیدان درون زیتون) و ... اشاره کرد که در اینجا با برخی از فواید زیتون آشنا می شویم:

 

زیتون بیشتر در منطقه‌ی مدیترانه شرقی شناخته شده است. زیتون اولین بار از این ناحیه شهرت خود را پیدا کرد. همچنین زیتون این میوه‌ی خوشمزه در مناطق شمالی ایران و عراق نیز یافت می‌شود. زیتون معمولا به خاطر ارزش آشپزی و مزایای پزشکی‌اش مورد استفاده قرار می‌گرفت. کلمه ی زیتون نیز از همان زبان گرفته شده و در ادبیات و تاریخ امپراطوری مدیترانه‌ای‌ها ظاهر شده است. روغن زیتون نیز توانسته است توجه بیشتر افراد را به خود جلب کند زیرا برای آشپزی بسیار مفید است و دارای موادمغذی بسیاری است.استفاده از روغن زیتون در بسیاری از ادیان و فرهنگ ها قدمتی دیرینه دارد و گاهی در مراسم ویژه سنتی و آئینی از آن استفاده می شود.

lea europaeao :نام علمی

 

 

مقاله مرتبط: فواید انواع روغن زیتون

 

 

گياه شناسي

 

زیتون درخت یا درختچه‌ای همیشه سبز و بدون خزان است. میوه درخت زیتون گوشتی و هسته‌دار بوده، پوست آن براق و صاف، بسیار تلخ مزه است و رنگ آن ابتدا سبز بوده که در نهایت به بنفش تغییر رنگ می‌دهد. زیتون بر دو نوع است، داخلی و خارجی. انواع مختلف زیتون داخلی عبارتند از: زرد، روغنی، ماری، فیشمی و دزفول و انواع خارجی آن که بیشتر متعلق به کشوهای اسپانیا، یونان، فرانسه، ایتالیا و سوریه است. ترکیب شیمیایی زیتون رسیده شامل روغن بوده، این روغن مخلوطی از اولئیک اسید، لینولئیک اسید و پال میتیک اسید است، همچنین دارای سدیم، ویتامین A و E و آهن می‌باشد. از اینرو ارزش غذایی این گیاه پرخاصیت فراوان بوده، علاوه بر آن خواص درمانی بسیاری نیز دارد. 

زيتون درختچه اي است به ارتفاع تقريبا سه متر ولي هنگاميكه در شرايط مساعد پرورش مي يابد ارتفاع آن حدود 1مترو قطر تنه اش به 3 متر ميرسد. چوب درخت زيتون بسيار سخت و مقاوم است . رنگ آن زرد است كه خطوطي قهوه اي رنگ در آن وجود دارد .

 

از چوب زيتون براي تهيه اشياء چوبي ظريف استفاده مي شود . برگهاي آن سبز رنگ ، بيضوي و دراز متقابل يكديگر بر روي ساقه قرار  گرفته اند .

انواع گونه زیتون در جهان

گونه‌های بسیار زیادی از زیتون وجود دارد، اما همه‌ی این گونه‌ها دارای عناصر خاصی هستند که آن‌ها را برای سلامتی انسان مفید می‌سازد. می‌توانید زیتون را به انواع سالاد، ساندویچ و یا غذاهای مصرفی خود اضافه کنید. روغن زیتون برای پخت غذاهای گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر بخشی از زیتون برای سلامتی انسان مفید است مردم سراسر دنیا سالهاست  ارزش خاصی برای آن قائل‌اند.

زیتون انواع مختلفی دارد که شامل : زیتون پرورده، زیتون سیاه، زیتون تلخ، زیتون سبز، زیتون شور، کنسرو زیتون و ...است که انواع این محصولات در شرکت آیتونا وجود دارد.

 

زیتون به انگلیسی «Olive» نام دارد و تقریبا دو هزار نوع از آن در دنیا شناخته شده است، البته زیتون در گذشته بیشتر در مناطق مدیترانه، شمال آفریقا، جنوب شرقی آسیا، شمال تا جنوب چین، اسکاتلند و شرق استرالیا کشت می شد.

زیتون در ابتدای تابستان شروع به گل دادن می کند. سپس به تدریج میوه آن تشکیل شده و در اواخر تابستان به مرحله برداشت می رسد. ابتدا زیتون سبز کمرنگ است و به تدریج تیره شده و در اواخر پاییز رنگ آن کاملاسبزتیره می شود.  زیتون در گذشته نماد صلح و ثروت بوده است. در پرچم سازمان ملل متحد نیز از شاخه زیتون به عنوان نماد صلح استفاده شده است.

ویتامین‌ها، ارزش غذایی و مواد معدنی موجود در زیتون

ویتامین‌ها

ویتامین ای ۱۹ درصد

ویتامین آ ۸ درصد

ویتامین کا ۲ درصد

ویتامین بی۶ ۲درصد

ارزش غذایی بر حسب درصد

چربی ۲۴ درصد

فیبر ۱۳ درصد

کالری ۱۲۵

پروتئین ۲ درصد

مواد معدنی موجود

سدیم ۶۵ درصد

کلسیم ۵ درصد

مس ۶ درصد

آهن ۳ درصد

طبیعت زیتون

طبیعت:رسیده : گرم و تر      کال:سرد و خشک

حاوی : آب،املاح معدنی(پتاسیم،فسفر،آهن، کلسیم،منگنز،مس )و ویتامین ها

پیامبر اسلام (ص) فرمودند: روغن زیتون بخورید و خود را با آن چرب کنید،زیرا که در ان درمان هفتاد درد است که جذام یکی از آنهاست.

فواید زیتون برای سلامتی

زیتون تقویت کننده‌ی سلامت قلب

بیماری‌های قلبی یکی از شرایط مرگبار گسترده در دنیا است. از این رو  افراد به دنبال روش‌هایی هستند که بتوانند سلامت قلب خود را بهبود بخشیده و در برابر تمام عواملی که که باعث ایجاد تصلب شرایین، بیماری‌های قلبی عروقی و سکته قلبی می‌شود، مبارزه نمایند. زیتون حاوی اسیدهای چرب تک غیر اشباعی است که اولئیک اسید نام دارد و می‌تواند از ایجاد  بیماری‌های قلبی جلوگیری کند. روغن زیتون نیز دارای اولئیک اسید است و مسئول کاهش فشار خون است. کاهش فشار خون درصد ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

علاوه براین، زیتون سرشار از ترکیبات فنولی است که می‌تواند از بروز سرطان‌های مختلف جلوگیری کند. ترکیبات فنولی مانند هیدروکسی تیروزول همانند یک ضد انعقاد عمل می‌کند که همین امر شانس ایجاد لخته‌های خون را کاهش می‌دهد. علاوه بر آن، ترکیبات فنولی یکسان می‌تواند تنش رگ‌های خونی را برطرف کند. همین امر موجب می‌شود جریان خون در بدن به خوبی انجام شود و اکسیژن رسانی به سایر نقاط بدن نیز تسهیل گردد.

مقابله با پوکی استخوان

افرادی که از رژیم غذایی مدیترانه‌ای که در آن زیتون گنجانده شده استفاده می‌کنند، کمتر به پوکی استخوان مبتلا می‌شوند.  در تحقیقات انجام شده ثابت شد که ترکیب هیدروکسی تیروزول و اولئوروپین باعث افزایش رسوب کلسیم و رشد استخوان می‌شوند و همین امر از بروز پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. اگر در خطر ابتلا به پوکی استخوان هستید مقدار مناسبی از زیتون و یا روغن آن را به رژیم غذایی خود بیفزایید 

جلوگیری از سرطان

راز درمان سرطان به یک مشکل جدی در سراسر جهان تبدیل شده است اما روش‌های جایگزین بسیاری برای درمان، کاهش پیشرفت و حتی جلوگیری از بروز آن وجود دارد. زیتون معمولا با استفاده از روش‌های گوناگون از بروز سرطان جلوگیری می‌کند. اولا، زیتون حاوی آنتوسیانین است که به عنوان یک ماده‌ی ضد التهابی و آنتی اکسیدانی، می‌تواند از بروز سرطان جلوگیری کند. آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند در برابر رادیکال‌های آزاد مبارزه کنند. این رادیکال‌های آزاد سلول‌های سالم بدن را به سلول‌های سرطانی تبدیل می‌کنند بنابراین اضافه کردن آنتی اکسیدان‌ها به رژیم غذایی می‌تواند بهترین انتخاب باشد.

دوما، زیتون حاوی اولئیک اسید است که از گیرنده فاکتور رشد خاصی جلوگیری می‌کند . همین امر نیز موجب می‌شود رشد سرطان سینه کاهش پیدا کند. در نهایت هیدروکسی تیروزول از جهش DNA و رشد سلول‌های غیر طبیعی جلوگیری می‌کند.

کاهش التهاب با مصرف زیتون

ترکیبات مختلف در زیتون نه تنها به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدانی عمل می‌کنند بلکه دارای خاصیت ضد التهابی نیز هستند. این عوامل باعث کاهش التهاب در بدن می‌شوند. مصرف زیتون باعث کاهش درد و التهاب در مفاصل، ماهیچه‌ها، قسمت‌های آسیب دیده،تاندون‌ها و اندام‌های مختلف بدن می‌شود. به خصوص در شرایط آرتریت، نقرس و دیگر شرایط روماتیسمی ، زیتون می‌تواند درد را کاهش دهد.

خواص زیتون برای پوست و مو

زیتون سیاه حاوی اسیدهای چرب و آنتی‌اکسیدان‌هایی است که باعث محافظت و مرطوب نگه‌داشتن و تغذیه سلول‌های پوست می‌شود. ویتامین E موجود در روغن زیتون پوست را از اشعه خطرناک UV محافظت می‌کند و این بدان معنی است که ما را از پیری زودرس و بروز سرطان پوست محافظت می‌کند. بهترین زمان مصرف روغن زیتون بعد از دوش گرفتن است، اما شما نباید آن را به عنوان یک کرم ضد آفتاب استفاده کنید، زیرا در نهایت با سوختگی مواجه می‌شوید. اگر به دنبال ترکیبی تقویت‌کننده برای موی خود هستید، از مخلوط روغن زیتون با یک زرده تخم‌ مرغ استفاده کنید و آن را بر روی موی خود قرار دهید و بعد از ۵ دقیقه موی خود را بشویید تا متوجه نخستین اثرات معجزه‌آسای آن شوید.

تاثیر زیتون بر سیستم گوارش

زیتون منبع مفید و سالمی از فیبر است و تقریبا ۱۳ درصد از نیازهای روزانه‌ی یک فرد را به فیبر تامین می‌کند. فیبر به ایجاد حس سیری در فرد کمک می‌کند،در نتیجه در کاهش وزن نیز میتواند موثر باشد. علاوه بر آن برای بهبود عملکرد سیستم گوارشی و سلامت روده‌ها مفید است. فیبر همچنین سلامت قلب را با کاهش کلسترول بد خون، افزایش می‌دهد.وجود فیبر بالا باعث بهبود عملکرد سیستم گوارش می‌شود. همین امر موجب می‌شود اجابت مزاج نیز بهبود یابد

خواص زیتون در واکنش‌های آلرژیک و جلوگیری از حساسیت

از آنجایی که زیتون خاصیت ضد التهاب دارد می‌تواند در کاهش واکنش‌های آلرژیک نیز مفید باشد.با اضافه کردن زیتون به غذای خود، می‌توانید از بروز آلرژی‌های مختلف جلوگیری کنید.ثابت شده‌است که عصاره‌ی زیتون به عنوان آنتی‌هیستامین در بدن عمل می‌کند. این ماده‌ی خوراکی می‌تواند واکنش هیستامین را که هنگام نشان دادن عکس‌العمل نسبت به آلرژن‌ها در بدن اتفاق می‌افتد، کاهش دهد. این واکنش همان چیزی است که سبب می‌شود در حین تجربه‌ی آلرژی علایم ناخوشایندی را تجربه کنیم

تاثیر گذاری در گردش خون

زیتون منبعی غنی و فوق العاده از آهن و مس بوده و این دو ترکیب مهمی برای تشکیل گلبول‌های قرمز خون هستند. بدون وجود این دو ماده‌ی معدنی، گلبول‌های قرمز خون کمتر شده و همین امر نیز موجب کم خونی در فرد می‌شود. کم خونی نشانه‌های مختلفی ازجمله : خستگی، درد شکم، سر درد، نقص شناختی و کاهش سلامت عمومی ارگان‌ها را دارد. تا جایی که می‌توانید زیتون بخورید تا گردش جریان خونتان افزایش پیدا کند

درمان کم خونی

زیتون ، به ویژه زیتون سیاه، سرشار از آهن است. وجود آهن در بدن، به گلوبول های قرمز خون در حمل اکسیژن در سراسر بدن کمک می کند. افرادی که دچار کمبود آهن هستند، میزان اکسیژن رسانی به بافت های بدن شان نسبت به حالت طبیعی کمتر است. از جمله  علائم کم خونی می توان به احساس ضعف و سرما، درد شکم، سردرد، نقص شناختی اشاره نمود. بنابراین، افرادی که دچار کم خونی هستند، بهتر است زیتون را در برنامه غذایی خود بگنجانند.

خاصیت آنتی باکتریایی زیتون

اولئوروپین یک ترکیب شیمیایی ارزشمندی است که در زیتون یافت می‌شود و دارای خاصیت آنتی باکتریایی است. مصرف مقادیر فراوان از زیتون می‌تواند بدن شما را در برابر عفونت‌ها و باکتری‌های مختلف بیمه کند.

 افزایش دهنده حافظه

زیتون حاوی پلی‌فنول‌ها است، مواد شیمیایی طبیعی که باعث کاهش استرس اکسیداتیو در مغز می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهند که خوردن زیتون به طور روزانه می‌تواند حافظه را تا ۲۵٪ افزایش دهد. این تاثیر می‌تواند در درمان بیماری‌هایی مانند بیماری آلزایمر و زوال عقل قابل‌توجه باشد.

تاثیر زیتون بر کاهش درد مفاصل

ترکیبات مختلف در زیتون نه تنها به عنوان ترکیبات آنتی اکسیدانی عمل می‌کنند بلکه دارای خاصیت ضد التهابی نیز هستند و موجب کاهش التهابات بدن می گردند. مصرف زیتون باعث کاهش درد و التهاب در مفاصل، ماهیچه‌ها، قسمت‌های آسیب دیده،تاندون‌ها و اندام‌های مختلف بدن می‌شود. به ویژه بیماران مبتلا به آرتریت، نقرس و دیگر بیماری های روماتیسمی، با مصرف زیتون، درد آنها کاهش می یابد.

تاثیر زیتون بر سلامت زنان باردار

زیتون و روغن آن نقشی اساسی در رشد جنین در طول دوران بارداری ایفا می‌کند و کمبودش اثرات مضری بر رشد بچه خواهد داشت. مطالعات نشان داده رشد فرزندانی که مادرانشان در دوران حاملگی از زیتون و روغن زیتون استفاده کرده‌اند، از لحاظ قد، وزن، رفتار و واکنش‌های رفتاری، بهتر هستند. با توجه به اینکه جنین برای رشد نیاز به انواع ویتامین‌ها و به ویژه ویتامین E دارد، با وجودیکه این ویتامین در روغن زیتون چندان فراوان نیست، اما کیفیت کافی را به علت مقاومتش در مقابل اکسیداسیون، دارا می‌باشد. بنابراین از کیفیت بالایی برخوردار می‌باشد. از آنجا که مقدار و نوع غذایی که در دوران بارداری مصرف می شود، نقش مهمی در تطبیق سوخت و سازی که در مادر و رابطه‌اش با جنین ایجاد می‌شود، دارد، لذا استفاده از روغن زیتون در بارداری بسیار موثر خواهد بود.

در دوران بارداری به علت تاثير هورمونها، حركت طبيعی روده‌ها كاهش يافته و يبوست ايجاد مي‌شود، از فواید مصرف و خوردن زیتون و روغن زیتون در بارداری، رفع یبوست این دوران خواهد بود.

استفاده موضعی از روغن زیتون در بارداری یکی از راه‌های درمان بیخطر و پیشگیری از ایجاد ترک‌هایی است که به خاطر بزرگ شدن شکم در بارداری ایجاد می‌شوند. ترک‌های بارداری، خطوطی فشرده روی پوست هستند که اغلب در ماه‌های آخر بارداری که شکم به سرعت بزرگ می‌شود تا کودک در حال رشد را در خود جای دهد، روی آن ایجاد می‌شود. ترک‌های بارداری در اثر تغییر بافت ارتجاعیِ زیر پوست ایجاد می‌شوند. این ترک‌ها بسته به پوست شما به رنگ صورتی، قهوه‌ای مایل به قرمز، بنفش، قهوه‌ای تیره می‌باشند که در آینده کم رنگ می‌شوند، اما کاملاً محو نخواهند شد. مرطوب نگه داشتن پوست شکم با روغن زیتون، در حین بزرگ شدن آن می‌تواند به کاهش خارش پوست و پیشگیری از ایجاد ترک کمک کند.

زیتون، سرشار از آهن است، با توجه به اینکه در دوران بـارداری نیـاز بدن به آهن افزایش چشمگیری می‌یابد، مصرف زیتون در بارداری بسیار مفید خواهد بود. در واقع توانایی سلول‌های قرمز خون در حمل اکسیژن در سراسر بدن در راه مناسب، وابسته به حضور آهن در خون است. اگر بدن زنان در دوران بارداری دچار کمبود آهن باشد، بافت‌های بدن و جنین به اندازه کافی اکسیژن دریافت نمی‌کنند و موجب ایجاد اختلال در رشد جنین می‌گردد. همچنین، آهن برای فرآیند تولید انرژی در بدن ضروری است. علاوه بر این، عملکرد مناسب بسیاری از آنزیم‌ها و سیستم ایمنی بستگی به مقدار کافی آهن موجود در بدن دارد.

بهبود سلامت چشم

زیتون برای سلامت چشم‌ها نیز فایده دارد. یک فنجان زیتون حاوی ۱۰ درصد از مقدار توصیه‌شده‌ی روزانه از ویتامین A است که به حفظ سلامت چشم کمک می‌کند. این ویتامین دید شبانه را بهبود می‌دهد و از بروز آب مروارید، دژنراسیون ماکولا (تباهی لکه‌ی زرد) و گلوکوم (آب سیاه) جلوگیری می‌کند.

 افزایش سطح گلوتاتیون در خون

یک مطالعه نشان داد که خوردن تفاله‌ی گوشتی زیتون به طور قابل‌توجهی باعث افزایش سطح گلوتاتیون در خون می‌شود. این ترکیب یکی از قوی‌ترین آنتی‌اکسیدان‌ها در بدن است.

مبارزه با استرس اکسیداتیو

زیتون حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدان زیادی است، از جمله اولئوروپین. این ترکیب از آسیب وارد کردن رادیکال‌های آزاد به سلول‌ها و بافت‌ها جلوگیری می‌کند، و در نتیجه از پیری و بیماری جلوگیری می‌کند.

 

بیشتر بدانید: خواص روغن زیتون برای زیبایی و طراوت پوست و مو

 

امام علی(ع)  فرمود : با زیتون روغن مالی کنید ، آن را خورشت کنید که روغن برگزیدگان است ، خورشت اختیار شدگان ، درد و جای قرآن و در دو ملت عظمت یافته ، در حالت روی آوری و رو گردانی مبارک گشته ، بدین جهت هیچ سرفهی با آن ضرر ندارد .

طریقه مصرف زیتون

زیتون پرورده: خوردن زیتون پرورده با غذا تقویت کننده معده و اشتهاآور می باشد. ایجاد بی خوابی می کند. شهوت را زیاد می‌کند و اسراف در خوردن آن باعث کم خونی و لاغری می‌شود .

ضماد میوه زیتون: این ضماد برای رفع پوسته شدن سر مناسب است.

عصاره زیتون: مصرف عصاره آبی رنگ زیتون، فشار خون را پایین می‌آورد .

جوشانده برگ زیتون: 20 عدد ( 50 گرم ) برگ زیتون را شسته و در یک لیتر آب به مدت 15 دقیقه بجوشانید و صاف شدة آن را با مقداری قند مصرف نمایید ( به مدت 15 روز ) برای پائین آوردن فشار خون و نقرس و عوارض روماتیسم مفید است .

ضماد برگ زیتون: ضماد برگ زیتون برای ورمهای گرم چشم و التیام زخم سر که بر اثر بریدگی ایجاد شده باشد و هم چنین مخملك مناسب است . این ضماد مخلوط با عسل برای به تحريك ( آماسی در بین ناخن ها ایجاد و سفید و چرکی می شود و به زبان انگلیسی whittow نامیده می‌شود ، نافع می‌باشد.

دم‌کرده برگ زیتون: 50 گرم از برگ ها را در یک لیتر آب دم کرده و برای رفع تب فنجان میل نمایید. مضمضه با آب دم کرده برگ زیتون برای تسکین درد دندان مناسب است. شستشو با این دمکرده برای زخم‌های مقعد و رحم نافع است .

صمغ درخت زیتون: این صمغ مقوی ذهن و حافظه و قوی از کندر است . برای سرفه مزمن و اخراج بلغم و رفع رطوبت جراحتها ( به صورت مرهم روی زخم ها گذارده می شود و موجب رویائیدن گوشت می شود ) مفید است .

روغن زیتون: برای کاهش کلسترول خون یک قاشق از روغن زیتون را هر صبح میل نمایید 

برخی دیگر از خواص شگفت انگیز زیتون

فسفر آن در سازندگی سلول های عصبی و افزایش فعالیت های مغزی نقش زیادی دارد.اشتها آور ، پاک کننده معده، تحریک کننده ی نیروی جنسی،تصفیه و شستشوی سلول های کبدی و بهبود نقرس،قدرت انقباض و انبساط عضلات رگ، تنظیم فشار خون، منیزیم آن جهت رشد و نمو بدن و خون سازی تأثیر بسیار زیادی دارد،به دلیل ساختمان قابل جذب چربی، در خون ایجاد کلسترول نمی کند و موجب تصلب شرایین و... نمی شود.کلسیم آن نیروی محرک عضلانی را زیاد ، موجب رشد و نمو و مصونیت در بیماری های عفونی و میکروب ها و جلوگیری از بیماری سل. 

روغن زیتون:شوره سر و ریزش مو، رفع تحریکات ناشی از جذب سموم، عرق بیش از حد بدن ، جهت درمان مسمومیت، صفرا و سودای بدن را متعادل ،بلغم را از بین می برد،اعصاب را قوی و نیرومند ساخته ، انسان را خوش اخلاق و غم و اندوه را برطرف می سازد.

درمان یبوست:خالی یا با آب پرتقال یا لیمو تازه مصرف شود تا بهبودی

رفع ترک پوت دست و پا: مخلوط گلیسیرین و روغن زیتون

رفع درد و تورم مفاصل: آن را گرم کرده و روی محل مالیده فورا با پارچه کرکی محل را بپوشانید تا بهبودی کامل

رفع سوزش و تاول ناشی از سوختگی:مخلوط روغن زیتون و جوش شیرین